هوفاریقون

گل راعی، هوفاریقون ، گل شهناز، علف چای (نام علمی: Hypericum perforatum). گیاهی علفی، گلدار و پایا از تیره گل‌راعیان است که معمولاً به صورت خودرو در میان کشتزارهای گندم و ذرت یافت می‌شود. گل راعی و سایر گیاهان خانوادهٔ گل‌راعیان دارای ماده‌ای به‌نام هیپریسین هستند . این گل بومی اوراسیاست و به‌طور گسترده در مناطق معتدل اروپا (اوکراین و روسیه)، آسیا  و شمال آفریقا  می‌روید. گل راعی در مناطق مختلفی از ایران از جمله دامنه کوه‌های البرز، چالوس، مازندران و نقاط غرب ایران می‌روید.

ریخت‌شناسی

هوفاریقون تقریباً تا یک متر بلندی دارد و به همراه شاخه‌های جفتی و متقابل رشد می‌کند. برگهای آن متقابل و چسپیده است، تا دو سانتی‌متر بلندی دارد و دارای نقاط غده‌ای و نیمه شفّاف متعدّدی است که در برابر نور پدیدار می‌شوند. گُلهای زرد تا سفید رنگ، دارای پنج گلبرگ، با پرچمهای بیرون زده‌است و به صورت مجتمع در بالای ساقهها به چشم می‌خورند.

این گیاهان، حاوی تعداد زیادی از رنگدانه فلورسانس dianthrone (ترکیب‌های دارای دو انترون، به شکل ساختارهای سوزنی و به رنگ سفید تا زرد روشن) مربوط به طیف قرمز با فعّالیت زیستی هستند.

اثر دارویی

گیاه گل هوفاریقون از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و خواص درمانی بسیاری دارد این گیاه ضد کرم معده و روده است و گرفتگی صدا را باز می‌کند. این گیاه برای درمان مرض کزاز بکار می‌رود و اگر برگ آن را به صورت پودر روی زخمهای عمیق بپاشید این نوع زخمها را خوب می‌کند. مواد روغنی گیاه بالاخص دارای اثرات بارز ضد زخم، ضدسوختگی و التیام بخش پوستی می‌باشد. گل راعی درمان‌کننده بیماری مننژیت است؛ درد پشت و گردن و خشکی گردن را درمان می‌کند و ضدافسردگی است. این گیاه اشتها را باز می‌کند بنابراین می‌توان آن را به بچه‌ها و افراد مسن که اشتها ندارند داد. کسانی که از داروهای آسم و ضدسرماخوردگی و حساسیت استفاده می‌کنند نمی‌توانند چای کوهی مصرف کنند. مواد مؤثر موجود در این گیاه، شامل هایپرفورین و هایپریسین است.

هایپرفورین موجود در گل راعی با تحریک تمایز کراتینوسیتها و ساخته شدن کراتین موجب بازیابی ساختار آسیب دیده اپیدرم و در نتیجه بهبود ترک خوردگی پا می‌شود. همچنین هایپریسین و سودوهایپریسین موجود در عصاره گل راعی سبب افزایش تعداد سلول‌های فیبروبلاست و همچنین گرانول‌های کلاژن موجود در آن‌ها و کاهش سلول‌های پیر و مرده می‌شوند. در نتیجه عصاره روغنی این گیاه سبب تسریع روند بهبود ترک خوردگی پا می‌شود.  علاوه بر این هایپرفورین موجود در این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی می‌باشد. این ماده مؤثره سبب مهار آنزیم‌های سیکلواکسیژناز ۱ و ۵- لیپواکسیژناز شده، در نتیجه از تولید PGE2 و LTB4 که از عوامل ایجاد التهاب هستند، جلوگیری می‌کند. عصاره این گیاه علیه باکتریهای Staphylococcus spp. و Streptococcus spp. دارای اثرات آنتی باکتریال می‌باشد. این باکتریها می‌توانند در مناطقی از پاشنه پا که دچار ترک خوردگی شده‌است ایجاد عفونت نمایند.

درمان افسردگی

خواص هوفاریقون در درمان افسردگی به اثبات رسیده و مکانیزم اثر آن از طریق مهار آنزیمی است. یکی از مواد مؤثر این گیاه هایپریسین می‌باشد.که فراورده‌های آن هم بر اساس همین ماده استانداردسازی می‌شوند و اثر ضد افسردگی گیاه نیز مربوط به این ماده می‌باشد. در ابتدا تصور می‌شد که این ماده مهارکنندهٔ آنزیم Mono amino oxidase (به اختصار: MAO) است؛ ولی مطالعات جدیدتر روی حیوانات نشان داد که این اثر بسیار ناچیز است و مکانیسم عمده اثر ضد افسردگی آن از طریق مهار برداشت (reuptake) سروتونین یا سایر انتقال دهنده‌های عصبی (نوروترانسمیترها) در مغز می‌باشد.

خواص ضد افسردگی هوفاریقون:

قدرت این دارو گیاهی در مقابله با افسردگی‌های خفیف تا متوسط و برخی موارد ماژور هم میزان با داروی‌های شیمیایی ذکر گردیده‌است اما مقالاتی هم وجود دارد که این موضوع را رد می‌کند. از خواص دیگر این دارو، درمان دردهای دوران قاعدگی می‌باشد.

گیاهان دارویی بیشتری را اینجا مشاهده کنید.

منبع این مطلب ، سایت ویکی پدیا میباشد.